استدلال عجیب مدیر موزه فرش تهران درباره دلیل خشکیدن درختان
روزنو :از زمان تأسیس موزه، روش آبیاری درختان آن با پارک متفاوت است. در پارک لاله پای درختان چنار نهر حفر شده است؛ نهر‌هایی که آب به‌طور مداوم درون آنها جریان دارد و درخت را سیراب می‌کند.
خشکیدن و قطع درختان موزه فرش، چند روزی است فعالان محیط‌زیست را نگران کرده است. اعتراضات پی‌در‌پی به این اقدام و نگرانی‌ها درباره سرنوشت درختان این موزه، ما را به موزه کشاند که از نزدیک جویای مشکل شویم. «محمدجواد اینانلو»، مدیرموزه ملی فرش ایران، پاسخگوی سوالات «پیام ما» شد. او بیشترین تقصیر را متوجه مدیران قبلی می‌داند و می‌گوید کمبود بودجه برای جذب نیروی کافی، وجود غرفه‌های فرش در بخش شمالی تا قبل از دوران مدیریت او و بی‌توجهی مدیران قبلی به فضای سبز موزه، دلیل خشکی درختان و قطع بعضی از آنهاست. به‌گفته اینانلو، قطع درختان «زیرنظر شهرداری و کارشناسان این حوزه انجام شده و بی‌دلیل نبوده است».
بخشی از نگرانی فعالان محیط‌زیست، درختانی است که به دلیل بی‌آبی قطع شدند، اما مسئله اینجاست که چرا درختان خشک شدند؟
تا قبل از مدیریت من، در بخش شمالی موزه غرفه‌هایی برای فروش فرش وجود داشت. این غرفه‌ها به حریم سیما و منظر هم آسیب زده بود. با وجود این غرفه‌ها به درختان آب داده نمی‌شد. بعد از آمدن من هم در این دو سال بودجه و اعتبار کافی به ما نمی‌رسید. به همین دلیل، در چنین وسعتی آبیاری توسط یک کارگر و فقط با یک شلنگ انجام می‌شد. فرایند خشکیدن درخت پروسه‌ای یکی‌دو روزه نیست و گاهی دیگر نمی‌توان درخت خشکیده را نجات داد و چاره‌ای جز قطع آن نمی‌ماند.
قرار است جدول‌های بخش شمالی و بخش جنوبی ۴۰ سانتی‌متر جلو آورده شوند تا فضای کافی برای آبیاری و ماندگاری آب در پای درخت وجود داشته باشد. به‌طورکلی مدیران قبلی اهمیت زیادی برای فضای سبز موزه قائل نبودند و همین باعث شده است به‌درستی به این بخش رسیدگی نشود.
چاه آبیاری موزه فرش با پارک لاله یکی است. چرا درختان چنار پارک لاله سرسبز و شاداب‌اند، ولی در این سمت درختان دچار تنش آبی هستند؟
از زمان تأسیس موزه، روش آبیاری درختان آن با پارک متفاوت است. در پارک لاله پای درختان چنار نهر حفر شده است؛ نهر‌هایی که آب به‌طور مداوم درون آنها جریان دارد و درخت را سیراب می‌کند. این سمت، اما چنین نهری کشیده نشده است و براساس آبیاری با شلنگ و اسپرینکلر (نازل آب‌فشان) بوده است. همچنین، بخشی از پای درختان تخریب شده است. همین باعث می‌شود آب پای درخت نماند و در زمین جاری شود. همان‌طورکه گفتم، در اینجا هم جدول‌ها اصلاح می‌شوند تا فضای کافی برای آبیاری درختان باشد. البته در حال حاضر بهسازی این موزه با بودجه ۲۰میلیاردریالی در دستورکار است و تمهیدات لازم برای آبیاری مناسب و کاشت نهال‌های جدید در حال انجام است.
کارشناسان معتقدند آبیاری قطره‌ای جوابگوی نیاز‌های آبی درختان مسن و قطورتر نیست.
برای رسیدن آب کافی به درخت، تشتک (گودی) پایین آن باید پر شود تا درخت سیراب شود. هر درختی الگوی مصرف خود را دارد و محاسبات آن توسط پیمانکار انجام می‌شود تا به هر درخت و گیاهی به‌اندازه نیازش آب داده شود. ما برای تمام فضای سبز از آبیاری قطره‌ای استفاده نمی‌کنیم. یکی از ابزار‌های ما برای این کار استفاده از شلنگ است. آن را پای درخت قرار می‌دهیم تا غرقاب شود.
ابزار دیگر، آبیاری حجمی و قطره‌ای است. آبیاری حجمی، میزان بیشتری آب در زمان طولانی‌تری به پای درخت می‌ریزد، به‌نحوی‌که تشتک آن به‌طور کامل از آب پر شود. البته هنوز تشتک پای درختان تکمیل نشده است. آبیاری قطره‌ای صرفاً برای بوته‌ها و گل‌هایی است که به آب کمتری نیاز دارند. هرکدام از این بخش‌ها با سیستم‌های جداگانه مدیریت می‌شود تا میزان مصرف آب هم کاهش یابد. درکل در کف فضای موزه سه هزار متر تجهیزات آبیاری کشیده شده تا نیاز آبی تأمین شود.
نگرانی دیگر فعالان قطع درختان ارغوان، سرو نقره‌ای و نارون زنده است. این درختان جزو میراث طبیعی موزه هستند؛ چرا درختان میراثی که باید از آنها حفاظت شود، قطع شده‌اند؟
موزه فرش یک میراث ثبتی است و همه‌چیز آن حتی درختانش ثبت ملی شده‌اند. برای همین معاونت میراث‌فرهنگی برای اقدامات آن تصمیم می‌گیرد. علاوه‌برآن، اینجا موزه است و فضای سبز آن نیز باید بر طبق الگویی ایرانی و فرهنگی باشد و برای مخاطب جذابیت بصری داشته باشد. بسیاری از درختان و شاخه‌هایی که از آنها قطع شده، به‌دلیل خشکی و بی‌آبی بوده است. اینکه این قطع‌شدگی‌ها درست است یا نه، دیگر کار من نیست و زیرنظر میراث‌فرهنگی این اتفاق افتاده است. ضمن اینکه برای قطع هر درخت، شهرداری باید مجوز بدهد و بدون بررسی آنها اصلاً این کار امکان‌پذیر نیست.
درختان زنده‌ای که قطع شده‌اند، همگی براساس تحقیقات، زیرنظر کارشناس و طبق الگو بوده و هیچ‌کدام بی‌دلیل قطع نشده‌اند. مثلاً چند درخت عرعر قطع شد که به بقیه درختان آسیب می‌زد. درخت ارغوان هم هنوز زنده است. از پنج شاخه آن، سه شاخه را زده‌اند و دو‌تای دیگر باقی مانده. دلیل قطع آن بخش‌ها هم در تخصص من نیست و ممکن است به‌دلیل بیماری یا هرچیز دیگری باشد.
این درختان قطع‌شده چگونه قرار است جایگزین شوند؟
اگر درخت ارغوانی قطع شود، جای آن ارغوان دیگری کاشته می‌شود. به‌تازگی نیز نهال‌های ارغوان خریداری شده است و به‌زودی در اینجا باغ درخت ارغوان خواهیم داشت. به‌جای چند سرو قطع‌شده نیز چند سرو با بن مناسب خریداری شده و قرار است کاشته شود. در کل، هر درختی در این موزه قطع شود، همان درخت دوباره کاشته می‌شود.
