فقرا در ایران چه جایگاهی دارند؟!

قیمت ارز ترجیجی در دولت روحانی ۴۲۰۰ تومان بود. این رقم در دولت سیزدهم به ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان رسید. ارز سه نرخی یعنی دلار ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی که بانک مرکزی به واردات کالا‌های اساسی اختصاص می‌دهد، دلار مبادله‌ای به قیمت ۷۰ هزار تومان که به تجار داده می‌شود و دلار ۱۰۸ هزارتومانی که در بازار آزاد است، اقتصاد و معیشت مردم را به چالش کشانده است.

به گزارش روز نو کالا‌های اساسی و دارو با ارز دولتی وارد کشور می‌شود، اما در بیشتر مواقع به قیمت ارز آزاد به دست مردم می‌رسد. این فرایند رانتی است که دریافت‌کنندگان ارز دولتی از جیب مردم می‌گیرند. روند گرانی دارو و خوراکی‌ها همچنان ادامه دارد. رئیس سازمان برنامه‌وبودجه می‌گوید: «بار معیشت بر دوش دولت است، اما به دلیل سیستم ارزی ناکارآمد، مردم ناراضی هستند.» مشکل این است که دولت یارانه زیادی برای تأمین کالا‌ها پرداخت می‌کند، اما همچنان گرانی بر بازار حکم‌فرماست. به همین دلیل سفره فرودستان کوچک و قدرت خرید مردم کاهش‌یافته است.

فشار جنگ و دلار

معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان برنامه‌وبودجه کشور با اشاره به کاهش درآمد‌های ارزی دولت به دلیل افت قیمت نفت در بازار‌های جهانی اعلام کرد: ۱۰۰ درصد درآمد‌های دولت از محل نفت در قالب ارز ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی صرف واردات کالا‌های اساسی و دارو می‌شود، اما از آبان ماه به‌طور آزمایشی طرح جدید کالابرگ اجرایی می‌شود.

سید حمید پورمحمدی روز سه‌شنبه در جلسه علنی مجلس شورای اسلامی با ارائه گزارشی درباره اقدامات صورت گرفته برای سیدگی به امور خانوار‌های کم‌درآمد و نظام دهک بندی، بابیان اینکه ما امسال با ۲ اتفاق مهم رو‌به‌رو بودیم گفت: یکی جنگ تحمیلی ۱۲ روزه بود که از بزرگ‌ترین اتفاقات تاریخ ایران، رویارویی با استکبار جهانی بود که در سطح میدان و اجرا، کشور سربلند از آن خارج شد.

کاهش قیمت نفت

وی افزود: نکته دوم این است که در سال گذشته نفت هر بشکه تا ۷۱ دلار به فروش می‌رفت که امسال تا ۵۱ دلار تنزل پیدا کرد، از یک‌سو حادثه جنگ و از سوی دیگر کاهش شدید قیمت نفت روی مسائل اقتصادی تأثیر گذاشت.

درآمد نفتی کافی نیست

پورمحمدی بابیان اینکه کل سهم نفت دولت به‌صورت ۱۰۰ درصد صرف تأمین کالا‌های اساسی و دارو می‌شود گفت: این سهم به‌صورت ارز ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان صرف دارو و کالا‌های اساسی می‌شود هرچند این رقم کافی نیست هرساله دولت ۲ و نیم میلیارد دلار استقراض می‌کند که تا به این سهم اضافه کند.

رانت ارزی برنج

رئیس سازمان برنامه‌وبودجه کشور، گفت: بااینکه برنج را با ارز ۲۸ و ۵۰۰ تومانی پرداخت می‌کنیم تا وقتی به دست مردم می‌رسد باقیمت ۶۰ تا ۷۰ هزار تومان باشد، اما وقتی به دست مردم می‌رسد ۱۰۰ تا ۲۰۰ هزار تومان است، این سازوکار اشکال دارد. بر اساس استاندارد‌ها بابت هر ۱.۴ کیلوگرم نهاده که می‌دهیم باید یک کیلو گوشت داشته باشیم، اما هر ۱.۹ کیلوگرم به ما یک کیلو گوشت می‌دهد.

بار معیشت به دوش دولت

پورمحمدی بر تغییر روش حمایت از معیشت مردم تأکید کرد و گفت: روشی که ما اکنون داریم معیشت مردم را حمایت می‌کنیم و به معنای واقعی بار آن به دوش دولت است، اما وقتی به دست مردم می‌رسد ناراضی هستند، پس ناکارآمد است. بعضی مواقع کالایی که با ارز ۲۸ و ۵۰۰ تومانی تأمین می‌کنیم تا به دست مردم می‌رسد باقیمت ارز آزاد یکسان است که نشان می‌دهد مکانیزم خوب کار نمی‌کند و در اجرا نمی‌توانیم درست به دست مردم برسانیم؛ ازاین‌رو باید روش را عوض کنیم. اگر با همان روش واسطه‌های نفت، تجارت و شیوه‌های بروکراسی سنگین گمرک باشد، تجربه‌اش همین می‌شود.

فقر چندبعدی

پورمحمدی بابیان اینکه ۲ برنامه مناسب برای حمایت از معیشت مردم وجود دارد، گفت: یکی از آنها کالابرگ است و یکی دیگر هم بحث پدیده فقر چندبعدی است؛ در یک‌طرف از جامعه افرادی با کمبود غذا، سلامت، فقر در تحصیل و بی‌سرپناهی به سر می‌برند. یک دارو را برای همه بیماری‌ها یکسان تعریف کردیم فارغ از اینکه دارو فقر، سلامت و تحصیل و معیشت متفاوت است؛ آن‌کسی که فقیر است، بزرگ‌ترین فقر آن این است که نمی‌تواند صدایش را به حاکمیت برساند و ما سازگاری نداریم که بتوانیم آن را خوبی شناسایی کنیم.

یارانه ۶۰۰ هزار میلیارد تومان

وی از پرداخت ۹۴۰ هزار میلیارد تومان درزمینه فقر و معیشت خبر داد و گفت: در قالب یارانه ۶۰۰ هزار میلیارد تومان پرداخت می‌کنیم و در جهت محرومیت‌زدایی ده‌ها دستگاه هستند که پول دریافت می‌کنند. هر جا یک مشکلی دارد که باید هدفمند پول پرداخت شود و باید به موضوع پدیده فقر چندبعدی در بودجه سال آینده توجه شود و از ردیف‌های متنوع و متکثر یکجا به معیشت مردم آسیب‌دیده در سلامت، اشتغال و مسکن بپردازیم.